افغان‌ها می‌توانند طالبان را نرم کنند یا این هنر، نزد ایرانیان است و بس؟!
تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۶۳۶۰۸
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- «افغانستان یک راه دارد: طالبان بر این کشور حاکم باشد و سکولارها تدریجا اخلاق طالبان را اصلاح کنند. یعنی آنها را از تندروی بیرون بیاورند.»
این سخن را آقای دکتر احمد بخشایش اردستانی استاد روابط بین‌الملل در گفت و گو با عصر ایران به عنوان راهکار میان مدت و بلندمدت بحران جاری در افغانستان بیان کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نکتۀ قابل تأملی است و به احتمال زیاد ناظر و معطوف به رفتار ایرانیان در طول تاریخ و اینکه اگر چه حسب ظاهر تسلیم می‌شدند اما فرهنگ خود را رسوخ می‌دادند و حتی به مرور حاکمان را به شکل خود درمی‌آوردند.
در واقع آنان گمان می‌کردند مردم ایران را مطیع و تحت انقیاد خود ساخته‌اند حال آن که به مرور روشن می‌شد که این فرهنگ ایرانی است که چیره شده و حاکمان را به شکل خود درآورده است!
اگر افغانستان را با همین ریشه بشناسیم، بله، افغان‌ها هم می‌توانند آرام آرام طالبان را از این خوی غارنشینی، زشت پسندی، زن ستیزی و زیبایی نشناسی به درآورند. هر چند که سخن خواجه شیراز را می‌توان یادآور شد:
گویند سنگ، لعل شود در مقام صبر
آری شود و لیک به خون جگر شود
اما اگر افغانستان را جدا شده بدانیم و خصوصا پشتون‌ها را که از ابتدا آب آنان با ایرانیان مناطق دیگر به یک جو نمی‌رفت و سرانجام پس از عصر نادر جدا شدند، این رسوخ دادن و رام و آرام کردن، هنری نیست که از افغان‌ها برآید و شاید مصداق «هنر، نزد ایرانیان است و بس» همین باشد: «هنرِ تغییر ماهیت دادن حاکمان و به شکل خود درآوردن و تلفیق فرهنگی» و گرنه اگر مراد، هفت هنر مشهور باشد که نمی شود ادعا کرد موسیقی و مجسمه سازی و نقاشی و رقص و معمای و هنرهای دیگر خاص ایران است و بین خودمان باشد جز شعر در کدام هنر دیگری می توانیم لاف قله‌نشینی بزنیم؟!
مهم‌ترین پیشینۀ تاریخی دربارۀ تأثیر ایرانیان بر فرهنگ قوم مهاجم در عهد «ایلخانان مغول» رخ داد به گونه‌ای که عملا به ارتقای فرهنگ ایران و بر انداختن دو قدرت مذهبی مسلط بر ایران از بیرون (خلفای فاطمی در مصر و خلفای عباسی در بغداد) پایان دادند.
در کتاب «ايران در عهد ايلخانان مغول، رنسانس ايرانی» - نوشته جورج لين با برگردان فارسی ابوالفضل رضوی - آمده است:
موج اول حمله مغولان به سلطنت خوارزم‌شاهيان بر ايران پايان داد و ايران را به ويرانی کشاند اما در موج دوم- هجوم هولاکوخان - حاکمان مغول کوشيدند تا به جای ويرانی و قتل عام مردم بر آنان حکومت کنند وبه عمر دو قدرت پیش گفته پايان داد.
ايلخانان مغول اداره مناطق تصرف شده خود را به ديوان‌سالاران ايرانی سپردند و از مشورت نخبگان و برجستگانی در اندازه و آوازۀ خواجه نصیرالدين طوسی، شمس‌الدين جوينی، عطاالملک جوينی و خواجه رشيدالدين همدانی بهره گرفتند وآنان را به مديريت ديوان‌سالاری خود برگماردند.
جورج لين در کتاب «ايران در عهد ايلخانان» به همین اشاره بسنده نمی‌کند و پا را از این فراتر می‌گذارد و بر این باور است که مغولان از هلاکوخان به بعد به مروجان و مشوقان توسعه و ارتقای معماری، نقاشی، نجوم، طب،رياضيات و تاريخ نويسی بدل شدند؛ نظام مالياتی و اداری را اصلاح کردند و دوران نوينی را در رشد و توسعه تمدن و فرهنگ ايرانی پديد آورند به گونه‌ای که حتی می‌توان از آن دوره به عنوان نوعی نوزایی يا رنسانس ایرانی هم تعبیر کرد.
البته در همین دوران بود که ماليات‌ها و خراج های کمرشکن و سنگينی عليه مردم وضع شد و حاکمان مغول جنبش‌های بزرگ مردمی از جمله جنبش سربداران، قيام سمرقند و نهضت عامه را با خشونت سرکوب کردند. بنا‌بر این قصد تطهیر ایلخانان در میان نیست. غرض این است که نتوانستند مردم ایران را به شکلی که می‌خواستند درآورند و حتی برخی معتقدند از این فرصت برای رواج تشیع هم استفاده شد.
تازه این دربارۀ هجوم مغول است که هیچ پایگاهی در ایران نداشت و تنها با زور و به خاطر بی تدبیری خوارزم‌شاهیان در موج نخست ایران را به آتش کشیدند. حال آن که در قبال هجوم اعراب در دوران خلیفۀ دوم و ورود اسلام زمینۀ فرهنگی و میل به عدالت موجود بود و آمادگی شورش حاشیه بر متن همواره وجود دارد. خاصه این که از نظام طبقاتی خسته شده بودند.
ایرانیان، مسلمان شدند اما نه به سبک اعراب. زبان فارسی را حفظ کردند و آیین های ملی را فرو نگذاشتند و به مرور به آن بخش از اسلام گرایش بیشتر یافتند که در مقابل خلفا می‌ایستاد و پیوند عاطفی ایرانیان با امام حسین‌ع چنان است که او را داماد یزگرد سوم خواندند در حالی که مرحوم مطهری داستان بی‌بی‌شهربانو را ساخته و پرداخته ذهن کسانی می‌داند که به دنبال تقویت این پیوند بودند هر چند دکتر مهدوی دامغانی درست می داند.
در تاریخ معاصر و در روزگار خودمان، هر چند انقلاب ضد سلطنتی مردم ایران در سال 1357 یکی از مردمی‌ترین انقلابات کلاسیک جهان است و تعداد کم کشته های آن ( 2500 نفر در طول 15 سال) و سرعت اوج گیری و پیروزی آن ( 7 ماه) و حضور طبقات مختلف تا جایی که کارمندان ساواک هم به دنبال دریافت حقوق و مزایای خود بودند، هیچ شباهتی با تغییر حکومت در هیچ دورۀ دیگر ندارد و برای اولین بار رهبر حکومت با ابراز تمایل میلیون ها نفر در خیابان ها به قدرت رسید، اما گرایش هایی بعد انقلاب درصدد تحمیل قرائت های خود بودند و باز هنر ایرانی به کار آمد.
نمونۀ واضح و پیش چشم همه نوع پوشش زنان و دختران ایرانی است. مطلوب حاکمان جمهوری اسلامی البته چادر مشکی بود. چنان که پوشش دختران و همسران تمام آنان چنین است ولی در جامعه اکثریت با زنان و دختران چادری نیست و مانتو پوش اند.
کافی است به سریال های تلویزیونی که از شبکۀ آی فیلم پخش می شود نگاه کنید تا ببینید سلیقۀ روز به صدا وسیمای حکومتی هم تحمیل شد.
وضع فعلی نه چادر مطلوب و ایده‌آل حکومت است نه بی حجابی سابق و حاصل این چالش یا تلفیق وضعیتی است که برای مردم عین «عرف» است ولی نزد آقای احمد راستینۀ هفشجانی نمایندۀ شهرکرد و بن با پشتوانۀ 36 هزار و 800 رأی لباس دختران شاداب عضو تیم ملی فوتبال زنان ایران نامتعارف است.
در اولین فیلم سینمایی مهم بعد از انقلاب (سفیر با بازی فرامرز قریبیان) اصلا بازیگر زن نداریم چون نمی‌دانستند زنان را چگونه جلوی دوربین ببرند اما حضور خانم مهین شهابی در یک سریال تلویزیونی نشان داد چگونه می شود.
به بیان دیگر ایرانیان منتظر نماندند و تلفیق کردند. در همین تلویزیون سیزده به در را به سخره می‌گرفتند و به جای عید نوروز می گفتند بهار! مردم اما عید را نگاه داشتند. خدا رحمت کند مرحوم رجایی را که در مقام کفیل وزارت آموزش و پرورش می‌خواست تعطیلات نوروزی محصلین را از 13 روز به 4 روز تقلیل دهد و در این فقره به دوره رضاشاه استناد می کرد اما نه تنها تعطیلات دانش آموزان 4 روز نشد که تعطیلات دیگران هم 13 روز شد و در بعضی سال ها به 18 روز هم رسید!
بنا بر این اصل سخن استاد روابط بین‌الملل درست است و افغان‌ها می‌توانند طالبان را تغییر دهند چرا که اگر نزد برخی چون قوم بیگانه باشند از مغول‌ها بدتر نیستند و نزد پشتون های معقول‌تر اگر هم مثل خودشان ولی تندتر باز تجربه‌های پیش گفته هست اما آیا این هنر را دارند یا این هنر خاص نزد ایرانیان است و بس؟!
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: افغان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۶۳۶۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیوستن قزاقستان به جمع شرکای کریدور ترانس افغان
تین نیوز
پس از تحرکات گسترده ازبکستان برای جلب رضایت همسایگان این کشور مچون روسیه برای پیوستن به پروژه ساخت کریدور ترانس افغان، معاون نخست وزیر قزاقستان نیز از تصمیم آستانه برای پیوستن به این پروژه خبر داد.
به گزارش تین نیوز به نقل از ریل نیوز، «سریک ژومانگارین» در جریان نشست مشترک خود با عبدالغنی برادر همتای افغان خود در کابل، از تصمیم قطعی دولت قزاقستان برای سرمایه گذاری و مشارکت در ساخت کریدور ترانس افغان خبر داده و تاکید کرد که این پروژه منافع گسترده ای برای آستانه در بر خواهد داشت.
منافع قزاقستان و دیگر اعضای CIS از پیوستن به پروژه ترانس افغانکریدور ترانس افغان بر اساس آخرین نقشه موجود، از داخل خاک ازبکستان آغاز شده و پس از عبور از مرز ترمز، راهی مزار شریف و سپس کابل و پیشاور در پاکستان خواهد شد. به نوشته نشریه تایمز آستانه، قزاقستان قرار است در تامین ناوگان مورد نیاز برای کریدور ریلی ترانس افغان مشارکت داشته باشد. این کشور طی سه سال اخیر، میزان صادرات ریلی خود به افغانستان را بیش از ۱۴ درصد افزایش داده که نشانگر اهمیت یافتن توسعه تجارت میان دو کشور است. در حقیقت، میزان صادرات ریلی قزاقستان به افغانستان از سال ۲۰۲۱، بیش از ۱.۵ میلیون تن افزایش یافته و به ۲.۷ میلیون تن رسیده است.
به نوشته نشریه تایمز آستانه، پیش بینی کارشناسان بازرگانی قزاقستان این است که تا سال ۲۰۳۰ میزان صادرات ریلی این کشور به افغانستان بیش از ۴۰ درصد رشد داشته باشد. نخستین قطار باری قطاقستان به افغانستان را شرکت «تمیر ژولی اکسپرس» در ۲۴ آوریل سال جاری اعزام نمود. بارهای ترانزیتی ریلی اعزام شده به سمت افغانستان به صورت ترکیبی حمل شده و پس از عبور از این کشور راهی پاکستان و سپس بندر جبل علی در امارات خواهد شد. مدت زمان سیر این محموله ترانزیتی نیز ۲۰ الی ۲۵ روز تخمین زده می شود.
عمده تمرکز قزاقستان بر مسیر افغانستان مربوط به صادرات غلات و گندم بوده که کشورهای عربی بزرگترین خریدار این محصولات به حساب می آیند. قزاقستان طی سال های اخیر، تلاش گسترده ای برای دستیابی به بازار بزرگ کشورهای عربی داشته و به همین منظور، مقام های ارشد این کشور در تاریخ ۲۷ فروردین ماه، در نشست مشترک وزرای کشورهای آسیای مرکزی و شورای همکاری خلیج فارس در تاشکند شرکت داشتند. هرچند، دیگر کشورهای آسیای مرکزی از جمله ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمستان و جمهوری آذربایجان نیز در این نشست حضور داشتند که نشانگر اهمیت دستیابی به بازار شورای همکاری خلیج فارس از سوی کشورهای CIS است.
همچنین، دو کشور قزاقستان و ترکمنستان در حال توسعه زیرساخت های ترمینال باری مشترک خود یعنی «بینیو» بوده که قصد دارند ظرفیت بارگیری این ترمینال را به ۱۲ هزار تن در کف و ۳ هزار تن در طبقات برسانند. این ترمینال مشترک نهایتا به هر دو کشور اجازه خواهد داد تا حجم بار ترانزیتی به سمت افغانستان را تا میزان چشمگیری افزایش دهند.
از سوی دیگر، کشورهای آسیای مرکزی که مسیر بار کریدور میانی نیز محسوب می شوند، به دنبال انتقال بار ترانزیتی غرب چین به سمت جنوب، با استفاده از مسیر افغانستان هستند. این نکته را نیز باید در نظر داشت که قزاقستان، علاوه بر خط ریلی موجود اتصالی با چین، در حال ساخت دو خط ریلی مشترک دیگر با این کشور بوده که این موضوع می تواند صادرات و ترانزیت بار ریلی این کشور چین را تا سطح چشمگیری افزایش دهد. در حال حاضر نیز، میزان بار ترانزیتی استان «شی یان» چین به سمت قزاقستان، طی یک سال گذشته بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است.
آیا مسیر ایران دور خواهد خورد؟اکنون نوبت به این سوال رسیده که آیا در صورت ساخت پروژه ترانس افغان، این پروژه تهدیدی جدی علیه منافع ترانزیتی ایران محسوب خواهد شد یا خیر؟ پیش از پاسخ به این سوال باید این نکته را بدانیم که علاوه بر عزم جدی مشترک افغاسنتان و کشورهای CIS برای ساخت کریدور «ترانس افغان»، سرمایه هنگفت سه کشور قطر، امارات و عربستان سعودی به عنوان پشتوانه مالی این پروژه محسوب شده و همین امر، عملیات ساخت پروژه را تا حد زیادی تسهیل خواهد کرد.
چین نیز به عنوان یکی از منتفعین غیر مستقیم پروژه ترانس افغان که قصد ترانزیت بار صادراتی خود از طریق این مسیر به سمت جنوب را دارد، به طور حتم حامی فنی این پروژه خواهد بود. همچنین، با توجه به روابط نزدیک میان پکن و طالبان پس از سقوط دولت اشرف غنی، چینی ها به شکلی گسترده در بخش های مختلف معادن و صنایع افغانستان حضور دارند. در دوران جدید حکومت طالبان، چینی ها بخش های مختلفی از معادن سنگ های قیمتی افغانستان را در دست گرفته اند که می بایست برای خارج ساخت اکتشافات خود، مسیری مناسب پیدا کنند. به نظر می رسد کریدور ترانس افغان، همان مسیری باشد که چینی ها برای صادرات استخراج های مختلف خود به آن نیاز دارند.
در مقابل کریدور ترانس افغان، مسیر ایران و چابهار قرار دارد که به نظر می رسد به دلیل شرایط پر تنش موجود در خاورمیانه، کشورهای حوزه CIS و تا حدی چین، ترجیح می دهند مسیری امن تر و به دور از تحریم های احتمالی برای مبادلات تجاری خود پیدا کنند. اگرچه امنیت و سهل الوصول بودن مسیر ایران به لحاظ شرایط توپوگرافی با کریدور ترانس افغان قابل قیاس نیست، اما باید این نکته را در نظر داشت که در خصوص کریدور میانی یز همین موضوع رخ داد. همسایگان دو طرف دریای خزر و چین ترجیح دادند به جای مسیر ایران، از مسیر پر هزینه این کریدور استفاده نموده و دردسر حمل ترکیبی از عرض دریای خزر را به جان بخرند.
لذا در خصوص مسیر چابهار نیز به نظر می رسد همان ماجرا بار دیگر در حال تکرار بوده و به طور حتم، راه اندازی کریدور ترانس افغان، ضربه قابل توجهی به آینده مسیر چابهار ایران خواهد زد. لذا ورود دستکاه دیپلماسی به موضوع کریدور ترانس افغان و آینده آن در راستای حفاظت از منافع ملی کشورمان در صنعت ترانزیت بسیار حیاتی بوده و می بایست بدون فوت وقت به این مساله رسیدگی نماید.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
تیراندازی، مراسم عروسی در ونایی بروجرد را به عزا تبدیل کرد